Op 5 juli jongstleden is de Herzieningswet Toegelaten Instellingen unaniem aangenomen door de leden van de Tweede Kamer. Naar verwachting zal de wet op 1 januari 2013 in werking treden. In deze bijdrage zet ik de belangrijkste wijzigingen per onderwerp voor u op een rij.
Voordat ik daartoe overga is het in algemene zin belangrijk om te constateren dat het brede werkterrein van corporaties en het geografische gebied waar zij werkzaam zijn gehandhaafd blijven. Verder is een belangrijke uitkomst van het gevoerde debat dat alle regels die te maken hebben met de Europese beschikking inzake staatssteun pas later in werking zullen treden. Dit is het gevolg van het feit dat de onderhandelingen met de Europese Commissie nog niet zijn afgerond en besproken in de Kamer. De onderdelen uit de wet die betrekking hebben op de betreffende EU-beschikking zullen daarom pas in werking treden op een bij afzonderlijk Koninklijk Besluit vast te stellen tijdstip.
Toezicht en governance
Het toezicht op het functioneren van Toegelaten Instellingen wordt in beginsel verdeeld over de Financiële Autoriteit Woningcorporaties (FAW), die het financiële toezicht uit zal oefenen en de Minister die verantwoordelijk is voor het volkshuisvestelijke toezicht. Nieuw is de rol die de Algemene Rekenkamer krijgt toebedeeld. De Rekenkamer controleert het functioneren van het toezicht door zowel de Autoriteit als de Minister. Om die rol naar behoren uit te voeren krijgt de Rekenkamer de bevoegdheid om ter plaatse onderzoek uit te oefenen bij Toegelaten Instellingen.
Voor alle Toegelaten Instellingen zal een governancecode gaan gelden. De code kan door de sector zelf worden opgesteld maar zal pas na instemming van de Minister algemeen verbindend worden verklaard. Los van de governancecode wordt visitatie verplicht gesteld. Minimaal eens in de vier jaar moet een Toegelaten Instelling zich laten visiteren door een door de Minister aan te wijzen onafhankelijke organisatie.
Falende bestuurders en toezichthouders worden in het vervolg geweerd uit het bestuur van Toegelaten Instellingen als ten tijde van een eerder lidmaatschap is ingegrepen middels een aanwijzing of maatregel wegens een slechte bedrijfsvoering.
Fusie/splitsing en het aangaan van verbindingen
In geval van een voornemen tot fusie of splitsing van een Toegelaten Instelling zal de Minister toestemming moeten verlenen. Naast een zienswijze van huurdersorganisaties/bewonerscommissies én gemeente(n) is hiervoor ook een positief oordeel van de NMa noodzakelijk.
Ten behoeve van het aangaan van verbindingen met andere rechtspersonen of vennootschappen is toestemming van de FAW een voorwaarde.
Financieel beleid en treasury
Elke Toegelaten Instelling zal een reglement op moeten stellen inzake het financieel beheer en daaraan verbonden risico’s. De voorschriften waaraan een dergelijk reglement moet voldoen zullen middels een AMvB worden uitgevaardigd.
Treasury-activiteiten moeten uit handen worden gegeven. Afdelingen die zijn belast met de treasury kunnen dus worden opgeheven. Bovendien is financiering straks alleen nog mogelijk via specifiek daartoe aangewezen financiële instellingen. Daarbij moet worden gedacht aan partijen als de Bank Nederlandse Gemeenten en de Nederlandse Waterschapsbank.
Verslaglegging
In de herzieningswet is de verplichting opgenomen om nevenfuncties van zowel bestuurders als commissarissen openbaar te maken in het jaarverslag. Aanlevering van dat verslag zal in het vervolg overigens niet meer voor 1 juli maar reeds voor 1 mei dient plaats moeten vinden. Uiteraard geldt dat ook voor de jaarcijfers en het volkshuisvestingsverslag. Deze maatregel zal echter niet direct per 1 januari 2013 worden doorgevoerd maar naar verwachting nog twee jaar worden uitgesteld. De daadwerkelijke ingangsdatum zal daartoe bij Koninklijk besluit worden bepaald.
(Des)investeringen
In de wet is opgenomen dat Toegelaten Instellingen een reglement dienen op te stellen inzake het “slopen en het treffen van ingrijpende voorzieningen aan haar woongelegenheden en de betrokkenheid van de bewoners van die woongelegenheden daarbij.” Daarbij is bovendien geregeld dat overleg met de gemeente plaats dient te vinden over het betreffende reglement.
Ten aanzien van investeringen is geregeld dat vanaf een investeringsbedrag van 3 miljoen euro goedkeuring van de RvT noodzakelijk is met de kanttekening dat nog moet worden onderzocht of deze grens kan worden vervangen of aangevuld door een nader te bepalen percentage van het balanstotaal. Bovendien is voorafgaande toestemming van de FAW noodzakelijk zodra een nader te bepalen investeringsbedrag wordt overschreden. Het betreffende bedrag zal worden opgebouwd uit een absolute grens die voor alle Toegelaten Instellingen van toepassing wordt verklaard, aangevuld met een relatieve grens afhankelijk van de “spankracht” van de instelling.
Voor het vervreemden van onroerende zaken is in beginsel toestemming van de Minister noodzakelijk. Bij AMvB kunnen hierop uitzonderingen worden gemaakt danwel nadere voorschriften worden gegeven.
Conclusie
Hoewel een aantal zaken nog vraagt om een nadere uitwerking in de vorm van de aangekondigde AMvB is duidelijk dat met de wijzigingen een zwaar accent op versteviging van het toezicht op de Toegelaten Instellingen wordt beoogd. Met name de vele ingediende amendementen op het oorspronkelijke wetsvoorstel lijken een kortzichtige reactie op incidenten die zich de afgelopen maanden in de sector hebben voorgedaan. En dat is in mijn ogen jammer. De speelruimte voor Toegelaten Instellingen om effectief invulling te geven aan de volkshuisvestelijke opgaven die zich onverminderd aandienen wordt verder beperkt. En nog meer toezicht in een sector die al zwaar gebukt ging onder een overvloed aan toezicht zal in de praktijk weinig toegevoegde waarde hebben gezien het feit dat het probleem in mijn ogen meer van kwalitatieve dan van kwantitatieve aard is. Er is in mijn ogen teveel sprake van symptoombestrijding en te weinig oog voor de echte problemen waarmee de sector te kampen heeft. Ik kan alleen maar hopen dat ik geen gelijk krijg.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten